اما و اگرهای جاسک

اما و اگر های جاسک

امروز یاداشتی  را از دوست و استاد عزیز جناب آقای دکتر شمس اردکانی مطالعه کردم که ایشان در این یادداشت از کلنگ پروژه احداث پایانه نفتی جاسک توسط رئیس جمهور و نیز از احداث خط لوله گوره جاسک و ساخت انبارهای نفتی در جاسک تجلیل کرده اند و از نظر استراتژیک و امنیتی آن را ضروری دانسته اند و آن را با خط لوله شرق به غرب عربستان و تاسیسات ذخیره سازی عربستان در بندر ینبوع مقایسه کرده اند . در این رابطه چند نکته به نظرم رسید که مقداری با نظر استاد مغایر است .

 مقایسه  بین خط لوله جاسک و خط لوله عربستان دقیق نیست خط لوله عربستان نفت عربستان را از  عبور از دوتنگه حساس هرمز و باب المندب دور  و معاف می کند و  به یک جغرافیای کاملا متفاوت به میانه دریای سرخ میبرد و از نظر اقتصادی هم احتمالا مقرون به صرفه است چون حمل دریایی در یک مسافت مشابه، ارزانترین حمل است  اما خط لوله عربستان مسیر  نفت خام صادراتی عربستان را صدها کیلومتر نزدیک تر کرده است ولی خط لوله جاسک مسیر را کوتاه تر نمی کند و بنابراین توجیه اقتصادی ندارد و از نظر استراتژیکی نیز نفت را گرچه از تنگه هرمز خلاص می کند ولی به منطقه متفاوتی نمی برد و اگر خدای نا کرده تهدیدی بر علیه ایران باشد جاسک همانقدر میتواند در خطر باشد که که بقیه بنادر ایران، شاید گفته شود قدرت مانور و تهدید ایران در  داخل خلیج فارس بیشتر میشود اما باید توجه داشت که هم تمامی تاسیسات گازی و  نفتی کشور و هم بخش عمده ای از مسیر همین خط لوله در منطقه خلیج فارس قراردارد. کما این که عربستان هم به راحتی در تاسیساتی لطمه خورد که در شرق کشور واقع بود و بخش عمدهای از صادراتش از ینبع برای مدتی  قطع شد.

ضمنا به نظر من این هزینه به واسطه یک تفکر قدیمی و سنتی از جنگ های نظامی کلاسیک در این شرایط سخت اقتصادی به کشور تحمیل شده است، در صورتیکه امروز خودمان شاهد هستیم که نوع جنگ عوض شده و ما گرفتار جنگ اقتصادی هستیم که بسیار بدتر از جنگ نظامی علیه ما عمل کرده است و حتی در جنگ نظامی هم شاهد هستیم که امروز تکنولوژی ها و سازوکارهای برخورد و حمله کاملا عوض شده است و اتفاقا در تکنولوژیها و سازوکارهای جدید نظامی چه بسا جاسک بیشتر از خارک در خطر باشد، چون احتمال اشتباه هدف گیری و درگیر کردن کشورهای همسایه در برخورد با آن کمتر است.

 علاوه بر  اینها سرمایهگزاری اینچنینی در جاسک به منطقه و دنیا علامت میدهد که هیچ  بنایی برای تغییر نحوه تعامل سیاسی با منطقه و جهان وجود ندارد و اتفاقا راهبرد بلندمدت در مسیر تجهیز برای تشدید نوع برخورد و تعامل فعلی است و این حساسیت ها را بالا میبرد.

البته  بنده هم مانند استاد عزیز سال ها پیش نظرم این بود که باید بخشی از نفت خود را به خارج از هرمز ببریم و از متوقف شدن طرح محرم هم مانند ایشان متاسف شدم اما آن زمان و آن شرایط و سازوکارهای جهانی و حتی منطقهای بسیار تغییر کرده است. به نظرم این کار پر هزینه و بسیار کم خاصیت است و وقتی نفت تحریم است و جنگ از نوع اقتصادی است چندان فرقی نمی کند از کجا بارگیری شود.

البته احداث این خط لوله و بقیه زنجیره مربوط به آن یعنی احداث مخازن ذخیره نفتخام و پایانههای صادراتی در بندر جاسک چه در مرحله ساخت و چه  در مرحله بهرهبرداری مسلما در اقتصاد و معیشت استان سیستان و بلوچستان موثر خواهد بود  و ایجاد شغل نیز خواهد کرد. البته اگر تنها این هدف برای این پروژه باقی بماند آنگاه این سوال مطرح خواهد بود که آیا همه گزینههای اشتغال زائی در استان مطالعه شده است و گزینه هایی وجود نداشته است که با این میزان سرمایه گزاری شغل های بسیار بیشتری بوجود آورد؟

باید دید این چاه های بی آب چه نانی دارد!!

 

99/4/21

لزوم سرمایه گزاری معطوف به افزایش راندمان (در مصاحبه با فصلنامه نیرو و سرمایه)

تحول انرژی نزدیک است (مصاحبه با فصلنامه اختصاصی مهندسی شیمی و پلیمر)