تحولات 50 شرکت برتر انرژی در جهان

شرکت تامین مالی نفت موسوم به PFC ، که اخیرا بوسیله شرکت IHS (وابسته با انستیتوی نفت کمبریج CERA) خریداری شده است. همه ساله وضعیت 50 شرکت برتر انرژی را گزارش کرده و روزآمد  می‌کند. ذیلا خلاصه‌ای از تحولات شرکت‌های برتر انرژی در پایان سال 2012 میلادی بر مبنای گزارش مذکور مرور شده و بعضا توضیحاتی به آن اضافه شده است.  

ارزش کل 50 شرکت بزرگ انرژی در سال 2012 نسبت به سال قبل تغییر عمده‌ای نداشت

جمع سرمایه 50 شرکت برتر نفتی جهان (که فهرست آن در پی خواهد آمد) در سال 2012 به 3.5 تریلیون دلار رسید و نسبت به سال قبل تغییر مختصری در حد 0.8 درصد داشت. ارزش سرمایه این شرکت‌ها  بطور کلی تا حدی تابع قیمت‌های جهانی نفت بود است.  ارتباط معمول بین ارزش این شرکت‌ها و قیمت جهانی نفت بین سالهای 2008 تا 2010 که بحران مالی در اقتصاد جهان رخ داد، قطع شده بود، این ارتباط مجددا در سال‌های  2011 و 2012 ، البته در سطح جدیدی از ارزش نسبی پائین‌تر شرکت‌ها، برقرار شد.

یک افزایش استثنائی در ارزش یک شرکت که در سال‌های اخیر گزارش شده است، مربوط به شرکت ملی نفت کلمبیا بنام اکوپترول بوده است که سهام آن در سال‌های 2007 و 2008 در بورس‌های بین‌المللی عرضه شد. ارزش سرمایه اکوپترول در سال 2012 حدود 44 درصد رشد داشت و در پایان سال به 126.6 میلیارد دلار رسید و در مقام ششم جدول 50 شرکت برتر جای گرفت. ارزش این شرکت از زمان ورود به جدول 50 شرکت برتر از سال 2007 که 36.6 میلیارد دلار بوده است، 250 درصد افزایش یافته است. بنابرگزارش خبرگزرای رویتر در تاریخ 30 اکتبر 2013 سود خالص اکوپترول در سه ماهه سوم سال جاری میلادی به بیش از 2 میلیارد دلار رسید که 19.6 درصد از سال گذشته(2012) بیشتر است  و این ناشی از افزایش 7.7 درصدی تولید نفت و گاز این کشور بوده است ولذا پیش‌بینی می‌شود که در سال جاری نیز روند رشد ارزش این شرکت ادامه یابد.

در میان شرکت‌های بین‌المللی یا IOC ها بیشترین رشد در ارزش سهام به ترتیب مربوط به شرکت لوک‌اویل با 29درصد، هاسکی (Husky) (کانادا) با 21درصد و انی (ایتالیا) با 17 درصد بوده است. از دست رفتن دارائی‌های شرکت رپسول در آرژانتین، موجب کاهش 34 درصدی ارزش سهام این شرکت در سال 2012 شد. ماجرا این بود که در ما آوریل سال 2012 رئیس جمهور آرژانتین 51 درصد سهام شرکت YPF که متعلق به رپسول بود را ملی اعلام کرد. البته رپسول بابت این مساله به دادگاه‌های بین‌المللی شکایت کرده و ادعای 10.5 میلیارد دلار خسارت را دارد در ماه ژوئن 2013 آرژانتین حاضر شده است که 5 میلیارد دلار خسارت به رپسول پرداخت نموده و مساله را خارج از دادگاه حل وفصل کند که مورد قبول رپسول قرار نگرفت . اگر رپسول موفق شود در سال جاری خسارتش را دریافت کند، ممکن است جایگاهش در پایان این سال بهبود یابد. رشد منفی یا کاهش‌های دیگر در ارزش سهام، مربوط به شرکت روسی TNK-BP به میزان 31 درصد، ساسول آفریقای جنوبی، به میزان 10 درصد و شل به میزان 6 درصد بود.

ارزش کل دارائی 5 شرکت ملی نفت (NOC) برتر در فهرست PFC که از سال 2010 تا 2011 حدود 17 درصد افت کرده بود، در سال 2012 در سطح 725 میلیارد دلار ثابت باقی‌ماند. برخلاف سال‌های قبل که دارائی‌های شرکت‌های ملی با هم کم و زیاد می‌شد، سال 2012 متفاوت بود. بعد از اکوپترول که شاهد 34 درصد رشد در ارزش سهامش بود، افزایش ارزش سهام شرکت رُزنِفت (روسیه)، 25 درصد و قابل توجه بود و شرکت CNOOC (چین) نیز 24 درصد افزایش را شاهد بود.

در سال 2012 حدود 40 درصد افزایش در متوسط ارزش دارائی شرکت‌های پالایشی و بازاریابی، اعلام شد. محور این افزایش، دو شرکت آمریکائی هالی‌فرانتایر (HollyFrontier)  با 105 درصد افزایش و تسورو(Tesoro) با 83 درصد افزایش در قیمت هر سهم، بودند. این دو، پالایشگرانی بودند که در شرایط خوبی قرار داشتند و  بازده بالاتری حتی از دوران طلائی پالایش در نیمه دهه 2000 بدست آوردند.

مساله نفت و گازهای غیرمرسوم در آمریکای شمالی، اثر خود بر ارزش شرکت‌ها را  در مسیری جدید و حیرت‌انگیز ادامه داد. در سال 2012 در  امریکا تفاوت قیمت میان نفت در خارج  و داخل  بیشتر شد که به علت فقدان زیرساخت‌های لازم برای انتقال نفت به بازار  بود و این موجب شد که قیمت نفت‌خام‌هائی که در مناطق بسته تولید می‌شوند (مناطقی که به شبکه خطوط‌لوله انتقال نفت دسترسی ندارند)،  بین 30 تا 50 دلار از WTI و برنت کمتر باشند.

در حالی که گزارش می‌شد که تولید نفت و گاز در امریکا رشد قابل‌توجهی دارد و سرمایه هرچه بیشتری را جذب می‌کند، اما ایجاد ارزش افزوده کاهشی بود. فهرست 15 شرکت برتر در حوزه اکتشاف و تولید که قبلا در سیطره شرکت‌هائی بود که در امریکای‌شمالی سهم قابل‌توجهی داشتند (و خصوصا در مورد آنهائی که در تولید گاز سهم  قابل‌توجه داشتند)، با 4 درصد کاهش در قیمت سهام روبرو بود که از کاهش قیمت گاز ناشی می‌شد.

ارزش دارائی‌ها در بخش میان‌دستی/زیرساختی که در سال 2011 پیشتاز بود در سال 2012 به سختی ثابت ماند. متوسط 23 درصد افزایش درآمد در سه شرکت برتر این بخش                                           (Sunoco Logistics, Magellan Midstream, Plains All American)  با 21 درصد کاهش در سه شرکت ضعیفتر آن (Buckeye Partners, Williams Companies and Boardwalk Pipeline) جبران شد. موقعیت جغرافیایی نقش کلیدی را به نفع  شرکت‌های میان‌دستی که به منطقه شیل‌گاز " باکان"(Bakkan) در ایالات‌متحده و ماسه‌های آغشته به نفت در کانادا دسترسی داشتند رقم زد.

در بخش پالایش و توزیع، بدنبال پیش‌تازی درخشان شرکت ماراتن (Marathon) در سال 2011، شرکت "کونکوفیلیپس"  فعالیت‌های پائین‌دستی خود را تفکیک کرد و "شرکت فیلیپس 66 " را  بعنوان شرکت فرعی برای تمرکز فعالیت‌های این بخش تاسیس نمود. نتیجه کوچک شدن و تخصصی شدن و تمرکز شرکت‌ها در یک فعالیت خاص، پیشتاز شدن در بخش خود بود، کونوکوفیلیپس جایگاه خود را در بخش اکتشاف و استخراج  حفظ کرد و "فیلیپس66"  در کنار ماراتن  در فهرست پنج شرکت برتر در پالایش و توزیع قرارگرفت. علت استفاده کونکوفیلیپس از  عنوان یا برند فیلیپس66  به سابقه مثبت این برند در امریکا مربوط می‌شود، که بعدا در اثر ادغام‌ها و تغییرات از این برند استفاده نشده بود.

بدنبال کاهش سوبسید برق حاصل از توربین‌های بادی و نیروگاه‌های خورشیدی و رقابتی‌تر شدن قیمت گاز، سرمایه‌گزاری بر روی فناوری‌های جایگزین کاهش یافت، ارزش کل 15 شرکت‌ برتر فعال در بخش فناوری‌های جایگزین (انرژی‌های نو) در سال 2012 ، حدود 24 میلیارد دلار بود که نسبت به سال 2011 حدود 22درصد کاهش داشت و نسبت به ارزش 78.7 میلیارد دلاری ثبت شده در سال 2010  نیز 69 درصد پائین‌تر بود.

 هیچ شرکتی نبوده‌است که  رشد ارزش بازاری  سرمایه‌اش برای سه سال متوالی تداوم یافته باشد، البته شرکت‌های فعال در بخش میان‌دستی و زیرساخت‌ها وضعیت مثبت خود را بعداز سه سال دشوار، حفظ کرده‌اند. شرکت‌های سود‌ده اروپائی شاهد یک عقب‌گرد در ارزش سرمایه‌خود بودند که ناشی از تاثیر مشترک رکود اقتصادی اروپا و مقررات‌زدائی بود که مدل سنتی کسب و کار بسیاری از این شرکت‌ها را  تحت تاثیر قرارداد. شرکت اکوپترول یک مورد خاص بود که رشد آن طی سه سال تداوم داشت و ارزش سرمایه آن در سال 2012 حدود 40 درصد و در سه سال گذشته بطور متوسط 37 درصد افزایش داشت.

 

بزرگترین بهره برندگان از تفاوت قیمت نقت‌خام ایالات‌متحده (پائین‌تر بودن WTI از برنت)، صاحبان پالایشگاه‌های داخلی بودند که توانستند به‌خاطر  پائین بودن قیمت خوراک خود، ارزش افزوده قابل‌توجهی داشته‌ باشند. افزایش ارزش هر سهم شرکت "هولی‌فرانتایر"  105 درصد، شرکت ماراتن پترولیوم 84 درصد، شرکت تسورو 83درصد و شرکت والرو  57 درصد، بود.

در بخش اکتشاف و تولید، شرکت  امریکائی EOG Resources   با نسبت بالای نفت به گاز خود، برای سرمایه‌گزاران جذابیت ایجاد کرد و نتیجه آن 20 درصد افزایش در  قیمت سهام آن بود.

در بخش میان‌دستی/زیرساختی، شرکت‌هائی که از قبل شبکه گسترده‌ای داشتند، توانستند قوی‌ترین موقعیت را داشته باشند. شرکت‌های امریکائی  سانکو لجستییک 26 درصد، مگلان 23 درصد و                          Plains All Americans ، 21 درصد، قیمت سهامشان افزایش یافت. این شرکت‌ها از طریق متصل کردن تولیدات منابع غیرمرسوم به تقاضای موجود در مناطق ساحلی، درآمد بیشتری را کسب کردند در صورتی‌که همتایانشان که چنین تاسیسات و خطوط انتقال را نداشتند، ارزش قبلی خود را از دست دادند.

پیشتازان هر بخش در سال 2012، شاهد رشد بیشتری در ارزش سهام  خود نسبت به پیشتازان سال 2011 بودند. سه شرکت برتر در هر بخش عمدتا مربوط به کشورهای دارای رشد مثبت اقتصادی بودند. علاوه‌‌براین همه شرکت‌های پیشتاز تقریبا رشد همطرازی داشتند که در نمودارها مشخص است.

وضع شرکت‌های پالایش و توزیع بطور خاص‌تری خوب بود و در بین آنها سه شرکتی که قبلا اشاره شد، پیشتاز بودند.

در میان همه شرکت‌های یکپارچه بین‌المللی و ملی پیشتاز، افزایش ارزش سهام سومین آنها یعنی شرکت انی(ایتالیا)  با بالاترین افزایش سرمایه اینگونه شرکت‌ها در سال 2011، برابر بود.

 

 فایل پی دی اف این مطلب را از لینک زیر دانلود کنید

http://www.iies.org/Data/ContentFiles/08-0062.PDF