وضعیت بازار جهانی نفت از تداوم افزایش قیمت ها حمایت نمی کند

(روز گذشته گزارشگر یکی از روزنامه ها مصاحبه مکتوبی با بنده داشت و آن را در شماره امروز آن روزنامه منتشر نمود. از آنجا که در تنظیم مصاحبه به صورت خبر بعضی مطالب درست منعکس نشده است متن دقیق را اینجا می گذارم)

 

در پاسخ به این که آیا افزایش فعلی قیمت جهانی نفت ادامه خواهد داشت گفتم:  در چند روز اخیر قیمت جهانی نفت تحت تاثیر حمله نظامی امریکا به سوریه و احتمال گسترش تنش نظامی در منطقه خلیج فارس افزایش یافت اما اگر این تنش به همین جا ختم شود که همین طور به نظر می رسد ، بعید است روند افزایش قیمت ادامه یابد چرا که عوامل اساسی بازار این سطح از قیمت را حمایت نمی کنند بنابراین به نظر من در صورتی که این عامل ژئوپلتیکی ادامه نیابد قیمت جهانی به دامنه 60 تا 70 دلاری بر خواهد گشت.

 

در پاسخ به این که اولویت های وزارت نفت در سال 97 چه باید باشد گفتم: متاسفانه طی سه چهار سال گذشته در وزارت نفت اتلاف وقت شد و  توجه عمدتا به سرمایه گزاری خارجی و تبیین و پیگیری مدل موسوم به IPC برای جذب سرمایه خارجی معطوف شد و حتی عملا به پروژه هائی که با توان و امکانات داخلی قابل انجام بود کمتر توجه شد اما به نظر من با توجه به مبهم بودن وضعیت برجام و محدودیت های موجود، اولویت وزارت نفت در سال 97 باید این باشد که به سمت توجه جدی به استفاده از توانائی های داخلی برای پیشرفت کارهای خود برگردد . البته اولویت پروژه ها و طرح ها  باید مشخص شود.

 

در پاسخ این که تاثیر افزایش قیمت جهانی نفت بر توافق اوپک چه خواهد بود گفتم:  اگر وضعیت فعلی قیمت جهانی نفت تداوم یابد احتمال این که توافق اوپک و نیز همکاری میان اوپک و غیر اوپک و خصوصا روسیه متزلزل شود وجود دارد . چرا که تصور اوپکی ها و روسیه این است که در قیمت های بالاتر ، تولید نفت شیل در ایالات متحده افزایش می یابد و امریکا سهم بازار دیگران را می گیرد و قیمت باید در دامنه ای تنظیم شود که مجال عرض اندام بیشتر به نفت شیل ندهد بنابر این ممکن است توافق فعلی تمدید نشود  و در آن تجدید نظر شود.

آیا مصدق پوپولیست بود؟

در روزهای پایانی سال گذشته یکی از دوستان مصاحبه آقای دکتر غنی‌نژاد با روزنامه شرق مورخ 27/12/96 در مورد ملی شدن نفت را برای من فرستاده بود و نظر من را در مورد آن خواسته بود. خیلی مختصر به ایشان پاسخ دادم که :

 "این حرف‌های ایشان اصلا تازه نیست و دو سه سال پیش هم اینها را گفته بودند ضمن این که از خودشان هم نیست و مثلا در قبل از انقلاب کتابی تحت عنوان اشتباه ملی شدن نفت نوشته شده است، اظهارات ایشان گرچه بعنوان یک نظر محترم است اما ضعف‌های بسیاری دارد، فرایند ملی شدن را در یک بستر تاریخی نگاه نمی‌کند و نیز با اطلاعات امروز در مورد آن قضاوت می کنند نه در شرایطی که اتفاق افتاده است و بسیاری از واقعیت‌های تاریخی را نادیده می‌گیرند. گناه انگلیس‌ها در غرب ستیز کردن مردم ایران را به گردن مرحوم مصدق می‌اندازند و به عبارتی جای معلول و علت را تغییر داده‌اند یعنی این که غرب ستیزی مردم (که در اثر ظلم‌های استعمار انگلستان بود) علت مطالبه ملی شدن نفت بود یا ملی شدن نفت مردم را به غرب ستیزی کشید؟ و نهایتا حرفهایشان دچار پارادوکس درونی هم هست یعنی اگر مصدق پوپولیست بود چگونه مردم (طبق نظر ایشان) بر علیهش کودتا کردند!"

روس ها توان کافی برای سرمایه گذاری ۵۰ میلیارد دلاری در ایران را ندارند

تبلیغات

• اخبار ویژه / اقتصاد / انرژی

• ۱۴ فروردین ۱۳۹۷ - ۱۸:۵۰
• شناسه خبر : 10233

گفت و گو ی آرمان شرق با دکتر غلامحسین حسن تاش

روس ها توان کافی برای سرمایه گذاری ۵۰ میلیارد دلاری در ایران را ندارند/این حجم از سرمایه گذاری چند ده میلیاردی قابل جذب در صنعت نفت ما نیست

 آرمان شرق-جواد مرشدی:بهار دوسال پیش بودکه وزیر نفت از اشتیاق وافر خارجی ها به ویژه اروپایی ها و آسیایی ها برای حضور در بازار ایران خبر داد وگفت: که این اشتیاق حتی می تواند منجر به تعدیل مواضع آمریکایی ها نسبت به ایران شود.چهارده ماه از این سخن بیژن زنگنه نگذشته بود که ایران قراردادی […]

 آرمان شرق-جواد مرشدی:بهار دوسال پیش بودکه وزیر نفت از اشتیاق وافر خارجی ها به ویژه اروپایی ها و آسیایی ها برای حضور در بازار ایران خبر داد وگفت: که این اشتیاق حتی می تواند منجر به تعدیل مواضع آمریکایی ها نسبت به ایران شود.چهارده ماه از این سخن بیژن زنگنه نگذشته بود که ایران قراردادی ۴٫۸ میلیارد دلاری با کنسرسیومی تحت هدایت شرکت نفت فرانسوی توتال برای توسعه پارس جنوبی میدان گاز نفتی عظیم خود و برزگترین میدان گاز نفتی در جهان امضا کرد.

این نخستین قرارداد جمهوری اسلامی با یک کمپانی نفتی اروپایی در بیش از یک دهه اخیر بود و می شد آن را نقطه عطفی برای عقد قرارداد های کشورهای دیگر در این حوزه دانست اما چهار ماه از این قرارداد نگذشته بود که توتال اعلام کرد در صورت تحریم های جدید آمریکا علیه ایران ,در قرارداد خود تجدید نظر خواهد کرد.

اما امروز پس از این بد عهدی توتال خبرهای خوشی از همسایه شمالی رسید به طوری که دستیار رییس جمهور روسیه اعلام کرد: سرمایه‌گذاری شرکت‌های نفت و گاز روسی در توسعه میادین ایران می‌تواند به بیش از ۵۰ میلیارد دلار برسد.به گزارش خبرگزاری ها یوری یوشاکوف، به خبرنگاران در مسکو گفت: انرژی، نوید بخش‌ترین حوزه برای همکاری میان روسیه و ایران است. شرکت‌های بزرگ نفت و گاز روسیه مانند گازپروم، گازپروم نفت، روس نفت، لوک اویل، زاروبژنفت و تات نفت سرگرم کار روی توسعه میادین در ایران هستند. میزان سرمایه گذاری پیش بینی شده بیش از ۵۰ میلیارد دلار است.پیش‌تر گزارش شده بود که شرکت‌های گازپروم، روسنفت، لوک اویل، گازپروم نفت، تات نفت و زاروبژنفت تفاهم نامه‌ای را با شرکت ملی نفت ایران از سال ۲۰۱۶ به بعد امضا کرده اند. برخی از این شرکت‌ها میادینی را اکتشاف کرده و پیشنهادهای توسعه آنها را به وزارت نفت ایران ارائه کرده اند.در گفت و گویی با دکتر غلامحسین حسن تاش کارشناس این حوزه به این موضوع پرداختیم.

.دستیار رئیس جمهور روسیه سخن از سرمایه گذاری بیش از ۵۰ میلیارد دلاری در توسعه میادین نفتی ایران به میان آورده، آیا این سرمایه گذاری محقق خواهد شد؟

با توجه به سوابقی که از روسها در دست است من بعید می‌دانم  سرمایه‌گزاری آنها در این حد محقق شود. روسها در دوره‌های مختلف از این وعده‌ها داده‌اند ولی کمتر محقق شده است. تازه در وعده‌های گذشته‌شان شرایط اقتصادی بهتری داشتند در حالی که الان تحت تحریم هستند. تحریم‌ها از نظر فنی پروژه‌های خود ایشان را هم تحت تاثیر منفی قرار داده است.

به نظر شما آیا بستر‌های لازم جهت این سرمایه گذاری مهیاست؟

در شرایطی ساختاری و مدیریتی و سطح کارآمدی فعلی صنعت نفت به فرض این که روسها هم جدی باشند من فکر نمی‌کنم این حجم سرمایه‌گزاری قابل جذب باشد.

آیا می توان با این حجم سرمایه گذاری یک طرفه روس ها درحوزه نفت شاهد گسترش و شکوفایی باشیم؟

بستگی زیادی به نوع سرمایه‌گزاری دارد. این که آیا حاضرند پروژه‌های  موجود را که به دلیل محدودیت منابع مالی دچار رکود شده نیز به صورت فاینانس تامین مالی کنند یا نه؟ یا فقط می‌خواهند در قالب IPC  یا بیع‌متقابل قرارداد ببندند؟ اینها باید روشن شود تا بشود قضاوت کرد. اما اگر مستقلا خودشان وارد شوند فکر نمی‌کنم خصوصا از نظر فنی توان کافی داشته باشند.

آیا سرمایه گذاری روسها باعث ترغیب شرکت های بزرگ دیگرخارجی برای سرمایه گذاری در ایران خواهد شد؟

من فکر نمی‌کنم سرمایه‌گزاری روسها تاثیری در آمدن شرکت‌های اروپائی داشته باشد و شاید به لحاظ تحت تحریم بودن روسها، تاثیر منفی هم از این جهت داشته باشد. تصمیم شرکت‌های اروپائی عمدتا تحت تاثیر تحولات برجام است. در مجموع به نظر من یک جمله دستیار آقای پوتین را نباید هنوز خیلی جدی گرفت و باید منتظر ماند که  میزان جدیت آن مشخص شود.

چه کسانی با توسعه کشور ضدیت دارند؟

در سال 1380 بعد از رای مجدد جناب سید محمد خاتمی جلسه‌ای توسط جبهه مشارکت در مورد عملکرد وزارت نفت برگزار شد. گفته شده بود که این جلسه برای تصمیم‌گیری در مورد معرفی یا عدم معرفی مجدد مهندس بیژن زنگنه برای وزارت نفت است. در آن جلسه چند نفر از معاونین و مدیران بالای وزارت نفت در دفاع از عملکرد ایشان آمده بودند و من نیز همراه با چند نفر دیگر برای نقد عملکرد ایشان. بیشتر وقت جلسه به بحث در مورد توسعه میدان نفتی دارخوئین به عنوان مصداقی از سوء عملکرد وزارت نفت در توسعه میادین نفتی گذشت و مشخص شد که هیچ نقشه راه روشنی در وزارت نفت برای توسعه میادین نفتی در قالب قرارداد بیع‌متقابل وجود نداشته است و مشخص شد که در مورد میدان نفتی دارخوئین قبل از اینکه حتی مطالعات اکتشافی میدان  به پایان رسیده باشد قرارداد توسعه میدان با شرکت انی (ایتالیا) ، منعقد شده و مشخص شد که خصوصا در قالب قرارداد بیع‌متقابل وقتی ارائه طرح توسعه جامع میدان (MDP) بعهده شرکت خارجی (که دنبال منافع خود است) گذاشته می‌شود و هیچ اشرافی در طرف ایرانی وجود ندارد، چه خطراتی برای منافع ملی و تولید صیانتی وجود دارد. البته بعدها با بالا رفتن قیمت جهانی نفت لطف خدا شامل شد و اشکالات قرارداد دارخوئین پوشانده شد.

در ادامه آن جلسه من نیز بیش از نیم ساعت در مورد مصائب مدیریت صنعت نفت و خصوصا ابعاد بی‌مطالعه عملکردن، سخن گفتم که از آنجا که بعدا بسیاری از آنها را نوشته‌ام اینجا تکرار نمی‌کنم. وقتی به قول معروف جنگ مقلوبه شد و استدلال کم آمد یکی از مدیران بالای نفت که در پنل بحث و گفتگو نبود و بعنوان مستمع حضور داشت قافیه را تنگ دید و به کمک طرفداران وزیر شتافت و  حضار را مخاطب قرار داد که اینها (یعنی مخالفین وزیر) همان‌ها هستند که ضد توسعه کشور هستند!!  این فرد برشتافته، مدیری بود که قبلا در سازمان برنامه و بودجه در موضع اِشراف به بخش انرژی و وزارت نفت قرار داشت و حالا چند سالی بود که به وزارت نفت آمده بود و مادون وزیر بود، که البته این خود از عجایب این مُلک است. بگذریم. ایشان را پاسخ دادم که اگر آنچه شما بزرگواران به سر کشور آورده‌اید و اتلاف منابعی که شما کرده‌اید، توسعه و حرکت به سمت توسعه یافتگی محسوب می‌شود! بله من معترفم که مخالف توسعه کشورم هستم!!

اخیرا در جلسه‌ای در یک انجمن علمی اتفاقی افتاد که آن خاطره را برایم تداعی کرد. بزرگواری از مدیران جوان نفت چنان در وصف پدیده LNG و اهمیت  آن و ضرورت سرمایه‌گزاری بر روی آن برای ایران سخن می‌گفت که انگار این پدیده (حداقل در ایران) تازه کشف شده است. بعد از صحبت ایشان مقاله آبان‌ماه 1381 خود تحت عنوان "سنجش پروژه‌های مایع‌سازی گازطبیعی" را نشان دادم و یادآور شدم که نمی‌شود همه چیز را دائم از نو شروع کنیم و یادور شدم که فلسفه نوشتن آن مقاله این بود که همین وزیر فعلی نفت که در آن زمان هم وزیر بود، مجوز سرمایه‌گزاری برای تولید 36تا 40 میلیون تن LNG را در قالب 4 پروژه 8 تا 10 میلیون تُنی، از شورای اقتصاد درخواست کرده بود و دبیر شورای اقتصاد از من نظر خواسته بود و این متن را بعنوان نظر برای شورای اقتصاد نوشتم و بعدا با تغییراتی آن را در قالب یک مقاله منتشر کردم. بخشی از نتیجه‌گیری مقاله را از رو خواندم  در آنجا گفته بودم که آن پروژه‌ها بی‌مطالعه، بلند پروازانه و غیرقابل تحقق است و باید با مطالعه و درست و بطئی حرکت کرد. و نتیجه گرفتم که الان باز دارید بدون مراجعه به آن تجربه چرخ را از نو می‌سازید و گویا بازهم می‌خواهید بدون مطالعات کافی هزینه‌هائی را شروع کنید و اشاره کردم که در حالی که حرف‌های من در آن مقاله درست درآمد و از آن چهار پروژه تنها یک "ایران LNG" باقی ماند و  ظرف قریب به 15 سال حدود دومیلیارد دلار در پروژه "ایرانLNG" خرج شده است و هنوز صاحب حتی 1 تُن ظرفیت تولید LNG هم نیستیم، ولی علی‌القاعده باید زیرساخت‌های ساحلی و خشکی آن فراهم شده باشد، اما یکباره می‌روید سراغ FLNG  یا تاسیسات شناور تولید LNG که بعد هم معلوم می‌شود که کشتی‌ای (یا در واقع بارجی) بوده است که برای کشور کلمبیا ساخته شده بوده و برنامه تولید گاز کلمبیا برای تامین گاز آن کشتی پیش نرفته بوده و سازنده یک سال و نیم است کشتی روی دستش مانده و پرداخت اقساطش به بانک چینی عقب افتاده و حالا قرار است به قول معروف آن را به ما بیندازند آن هم نه بصورتی که حداقل ما صاحب این کشتی و وارد به فناوری و بازاریابی و دانش LNG شویم بلکه بصورتی که تنها گاز ارزانی را به کشتی بفروشیم و احتمالا سازنده را از ورشکستگی نجات دهیم. و توضیح دادم که همین کارها موجب بی‌اعتمادی به تصمیمات نفت شده است.

بعد از این عرایض من، آن مدیر جوان بزرگوار، فرمود همین شما بودید که با این مقالات جلوی این کارها را گرفتید وگرنه  بازار 140 میلیون تنی LNG آن روز به 260 میلیون تن امروز رسیده و اگر آن روز شما جلوی آن کار را نمی‌گرفتید امروز سهم بزرگی در بازار LNG داشتیم. دوست دیگری هم به پشتیبانی عملکرد نفت درآمد و گفت اگر دولت احمدی‌نژاد نیامده بود همه پروژه‌ها پیش رفته بود. یعنی یکبار دیگر ما تلویحا متهم به ضدیت با پیشرفت و توسعه شدیم.

مجددا توضیح دادم و یادآور شدم که شورای محترم اقتصاد وقت، هیچ وقعی به نظر کارشناسی بنده نگذاشت و 40 میلیون تن تصویب شد و چهار طرح LNG به نام‌های مختلف "ایرانLNG" و "پرشین LNG" و غیرو شکل گرفت و هزینه‌های زیادی هم شد اما نه در دولت احمدی‌نژاد بلکه تا پایان همان دولت اصلاحات به دلیل این که اساسا گازی برای تبدیل به LNG وجود نداشت سه تا از آن پروژه‌ها خط خورد و یکی از آنها آن باقی ماند و دومیلیارد دلار و میلیاردها تومان از جیب ملت در آن هزینه شد و می‌شود و یک تن ظرفیت تولید LNG هم هنوز از آن در نیامده است.

البته صحبت‌های دیگری هم در مورد تزریق گاز به میادین نفتی و صادرات مشعشع! گاز از طریق خط‌لوله (دومیلیارد دلاری)  به پاکستان (که هنوز پا در هواست) و غیرو هم مطرح شد. و انشاءالله قرار است جلسات آن تداوم یابد.

نکته جالبی هم در حاشیه جلسه مطرح شد که: متولدین دهه سی (منظور بنده حقیر بودم) چقدر پر رو هستند که خودشان خراب کرده‌اند و خودشان مدعی هستند. در آنجا فرصت کافی نشد که توضیح کافی دهم که متولدین دهه سی دو دسته‌اند یک دسته آنها که به تناسب وسعت و گسترش انحرافات و اشتباهات و مفاسد، روز بروز بیشتر فاصله گرفتند و نقد کردند و بیشتر طرد شدند و بیشتر چوب خوردند و خون دل خوردند و منزوی شدند و یک دسته آنها هستند که هنوز در قدرتند و می‌تازند و همه را می‌خرند و می فروشند و طرح‌ها و پروژه‌های بی‌مطالعه جدیدی چون سیراف تعریف می‌کنند و گویا قرار است جرایم اعمال دسته دوم هم به پای چوب خوردگان دسته اول گذاشته شود.

ایکاش روزی ما را بابت ضدیت با توسعه و پیشرفت کشور محاکمه کنند بلکه در محکمه حرفهای ما شنیده شود. تا معلوم شود چه کسانی با توسعه کشور ضدیت دارند. آنها که اموال مردم را بی‌مطالعه تلف کرده و می‌کنند یا آنها که نقد می‌کنند بلکه بتوانند قدری جلوی این ریخت و پاش‌ها را بگیرند؟ و توضیح دهم که توسعه ‌یافته‌ها چگونه تصمیم می‌گیرند و اینها چگونه!

حمایت از کالای ایرانی از شعار تا عمل

حدود دو سال پیش مقاله‌ای نوشتم تحت عنوان:

"توسعه صنعتی مقهور تفکر سخت‌افزاری و جاذبه مستغلات" 

 با دیدن شعار امسال در حاشیه فوقانی شبکه‌های تلوزیونی داخلی، یاد آن مقاله افتادم . باید این مقاله و ده‌ها بلکه صدها مطلب دیگر را خواند تا دید حمایت از تولید داخلی و کالای ایرانی با توصیه به شهروندان تحقق می‌یابد یا مستلزم یک تحول عظیم اقتصادی است که منافع بزرگی را به خطر می‌اندازد. و بدانیم که چه باید کرد که این هم به شعار سال‌های قبل ملحق نشود. 

ژنرال هایی که به توان داخلی اعتماد نداشته و ندارند

امروز سالگرد ملی شدن صنعت نفت است ، ژنرالی گفت که ایران توان اداره صنعت نفت را ندارد اما مرحوم مصدق نشان داد که ولو بالفعل این توانایی نیست اما بالقوه هست، مصدق کشور را در مسیری قرار داد که حتی پس از رفتنش این قوه به فعلیت درآمد و این بر برخی ها گران آمد. توانایی اداره صنعت نفت به تدریج رشد کرد و در دوران جنگ تحمیلی به اوج رسید و گویا این به آن برخی ها گرانتر آمد و بعد ژنرال! دیگری آمد که انتقام برخی ها را با ظرافت و پیچیدگی گرفت و می گیرد.