نگرانی از تحولات قیمتی حامل‌های انرژی

 

نسخه متنی بخش حسنتاش از سایت خبر آنلاین : 

حسن تاش: تلفات انرژی در مراحل «تولید» و «توزیع»، بالاتر از «مصرف» است

دکتر حسن تاش در ابتدای صحبت خود توجه به این نکته را گوشزد که در کمترین کشوری مانند ایران تمامی حامل های انرژی در تمامی نقاط کشور عرضه به دلیل هزینه های مضاعف زیرساختی می شود. همین­طور ترازنامه انرژی در سال 1390 بیان می کند که  نزدیک به 5 ملیون بشکه فراورده های نفتی در روز عرضه می شده است که 3.36 ملیون بشکه از آن انرژی نهایی است که مصرف کننده دریافت می کند. در این بین در حدود 1.6 ملیون بشکه جزو تلفات روزانه  محسوب می شود که بخش زیادی از آن بدلیل بازده پایین پالایشگاه های کشور روی می دهد. این در حالی است که بازده متوسط جهانی این بخش در حدود 50 درصد است که این میزان برای ایران در حدود 45 درصد قرار دارد. همچنین شدت انرژی اولیه که بیانگر مصرف تعداد بشکه به ازای واحد تولید ناخالص ملی است در ایران بسیار بیشتر از کشورهای جهان است (به طور نمونه 47 درصد ایران  در مقابل 15 درصد آمریکا).

وی در ادامه با ارائه بحثی تئوریک خاطر نشان کرد: در اقتصاد کلاسیک منطق بهینه سازی قیمت انرژی همان منطق جایگزینی عوامل است. و چنانچه کشش جایگزینی عوامل بین انرژی و سایر عوامل تولید صفر باشد با بالا رفتن قیمت انرژی به همان اندازه تورم و کاهش تولید پدید می آید. هرچند در اقتصاد ایران محاسبه این کشش کار سختی است، با این حال به نظر می­رسد این میزان در ایران نزدیک به صفر است. در چنین شرایطی قابل پیش بینی است که افزایش شوک گونه قیمت­های انرژی به پدیده رکود تورمی منجر شود.

وی با توجه به این توضیحات و این که شرایط کشور تغییر چندانی از آن زمان نداشته است مخالفت خود را با  بالا رفتن قیمتهای انرژی در حال حاضر اعلام کرد. و در عین حال توصیه­هایی را به سیاست­گذاران داد.

وی خاطر نشان کرد که راه حلهای قیمتی مانند شوک درمانی و تغییر جهشی قیمت­ها که تاکنون مد نظر بوده است مسائل و مشکلات خاص خود را در پی داشته است. در این حالت تولید کننده تنها با تورم به دنبال جبران کسری هزینه‌های خود خواهد بود. در عوض توجه به اعمال این سیاست ضروری است که در تمامی صنایع استانداردهایی تعریف شود تا تولید کننده را در صورت افزایش مصرف متمایل به استفاده از تکنولوژی­ها جایگزین کند و دولت نیز به پروژه هایی در این راستا یارانه دهد. در واقع توزیع یارانه ها به گونه ای باشد که به جای بالا بردن مصرف آن را کنترل کند.

همچنین وی با اشاره به تحقیقاتی که انجام داده است میزان بازگشت سرمایه را در صورت استفاده از تکنولوژی های نوین در صنایعی مانند سیمان و آجر در حدود یک سال پیش بینی کرد که مقدار مطلوبی در استراتژی های سرمایه گذاری محسوب می شود. بنابر این توصیه می شود دولت با شناسایی پروژه های مشابه یارانه­ها را به سمت آنها سوق دهد. تا جاییکه  حتی میتوان یارانه​های پرداختی به مردم را تبدیل به سود پروژه​های صرفه​جویی در مصرف انرژی نمود. همین­طور توجه به این امر مفید خواهد بود که کاهش آلاینده​هایی که در این راستا بدست آید در دنیا خریدار دارد و کشورهای پیشرفته را ترغیب به سرمایه‌گذاری در واحدهای تولیدی کم‌مصرف در کشورهای دیگر میکند.

حسن تاش به دولت توصیه کرد: باید به پروژه های بهینه سازی و صرفه جویی انرژی به عنوان یک پروژه تولید انرژی نگاه کند. و تنها زمانی به پروژه تولید حامل­های انرژی اجازه تأسیس داده شود که آلترناتیو بهتری برای آلایندگی و مصرف کمتر انرژی وجود نداشته باشد. به علاوه در اکثر کشورهای دنیا قیمت انرژی براساس سیاست​های انرژی تأمین می​شود. که این سیاست­ها نیز با توجه مسائل امنیت ملی و وابستگی به منابع انرژی ملت ها تعیین می شود. در نتیجه لزوم تطبیق قیمت بنزین داخل با فوب خلیج فارس توجیه منطقی چندانی نمی تواند داشته باشد.