سناریوهای محتمل در اجلاس آتی اوپک
سناریوهای محتمل در اجلاس آتی اوپک
یکصد و شصت و هفتمین اجلاس اوپک در پیش است و در تاریخ 5 ژوئن (جمعه پانزده خردادماه) برگزار خواهد شد. با توجه به شرایط موجود بازار نفت و شرایط سیاسی منطقه خاورمیانه, موضع عربستان‌سعودی در این اجلاس مهم و تعیین‌کننده خواهد بود. در مورد موضع احتمالی عربستان تنها سه سناریوی محتمل وجود دارد که ذیلاً به تبیین و بررسی میزان احتمال هر یک خواهیم پرداخت:
- افزایش تولید- بسیار بعید بنظر می‌رسد که عربستان‌سعودی پیشنهاد افزایش تولید اوپک را مطرح نماید. در شرایط فعلی بازار نفت چنین پیشنهادی بُعد سنگین سیاسی و روانی برای عربستان خواهد داشت و نوعی رودر رویی با بسیاری از اعضاء اوپک و نیز کشور روسیه و شاید حتی ایالات‌متحده خواهد بود. ضمن اینکه در حال حاضر ظرفیت بیشتری برای تولید اوپک وجود ندارد و لذا چنین پیشنهادی عملاً نیز قابل تحقق نخواهد بود. بنابراین تصویب احتمالی چنین پیشنهادی در مقابل بار سیاسی آن تنها چند روزی موجب تضعیف نسبی قیمت نفت خواهد شد و حتی خود عربستان‌سعودی نیز قادر به تولید بیشتر نیست و لذا از نظر بدست آوردن سهم بازار که ادعای یک سال اخیر عربستان است, دست‌آوردی چه برای اوپک و چه برای عربستان نخواهد داشت.
- تثبیت سقف تولید فعلی- پیگیری چنین تصمیمی محتمل‌ترین موضع از سوی عربستان به نظر می‌رسد. چنین تصمیمی از سوی اوپک, هم قیمت‌های فعلی را تثبیت خواهد کرد و هم در راستای سیاست سهم بازار مورد ادعای عربستان است و هم کمترین هزینه و بار سیاسی را برای عربستان دارد.
- کاهش تولید- طبعاً در شرایط فعلی بازار ممکن است عده‌ای از اعضاء اوپک چنین پیشنهادی را ارائه نمایند اما بعید بنظر می‌رسد که عربستان با آن موافقت نماید. اما اگر احیاناً عربستان با پیشنهاد کاهش تولید موافقت کند سه علت می‌تواند داشته باشد:
الف- بنظر می‌رسد که ایالات‌متحده در موضوع توسعه تولید نفت از منابع شیلی تا نیل به خودکفایی, جدی است و در حال حاضر سرمایه‌گذاری و فعالیت بر روی منابع شیلی در قیمت‌های جاری نفت کاهش یافته است و لذا ممکن است عربستان تحت فشار ایالات‌متحده برای افزایش قیمت‌ها قرار داشته باشد.
ب- این احتمال نیز وجود دارد که عربستان به دلایل فنی با توجه به شرایط میادین نفتی خود بیش از این قادر به حفظ سطح تولید خود به میزان فعلی نباشد. از آنجا که عربستان هرگز علاقمند نیست که توان واقعی تولیدش افشاء و آشکار شود در چنین صورتی پیشنهاد کاهش تولید اوپک را خواهد داد و خود داوطلب بیشترین کاهش خواهد شد تا واقعیت ظرفیت و توان تولیدش را پنهان نگاه دارد و کاهش تولید را به حساب تبعیت از اوپک (و نه ناتوانی در تولید) بگذارد.
ج- با توجه به شرایط اقتصادی عربستان و خصوصاً هزینه‌های سنگین درگیری این کشور در یمن, این احتمال نیز وجود دارد که تداوم قیمت‌های فعلی برای عربستان غیرقابل تحمل شده باشد و با مشکلات بودجه‌ای مواجه باشد و لذا در تلاش کاهش تولید اوپک و افزایش قیمت نفت برآید.
در هر حال همانطور که اشاره شد سناریو پیگیری افزایش تولید کم احتمال‌ترین و سناریو حفظ سقف تولید پر احتمال‌ترین سناریوی مورد پیگیری و علاقه عربستان بنظر می‌رسد.
اما در شرایط فعلی اگر عربستان بدنبال کاهش تولید باشد مناسبتر بنظر می‌رسد که با این کشور همراهی شود. چنین تصمیمی از سوی اوپک قیمت‌های بازار را تقویت خواهد کرد ضمن اینکه عملاً مانعی جدی برای افزایش آتی تولید نفت جمهوری اسلامی ایران نخواهد بود و ایران در صورت حل مشکل هسته‌ای محق است که تولید خود را افزایش دهد. تجربه اوپک نشانی می‌دهد که این سازمان بر خلاف ادعای تبلیغاتی غرب, ماهیت کارتلی ندارد و نه می‌تواند برای عضوی خاص بازارگشایی کند و نه می‌تواند بازار او را محدود کند.
در صورت پیگیری پیشنهاد حفظ سقف تولید توسط عربستان نیز بنظر می‌رسد که همسویی با او و عدم مخالفت جدی, بهتر خواهد بود. اوپک در سال‌های اخیر نفوذ و تسلط عملی و جدی در بازار ندارد و اثرات روانی تصمیمات و حواشی اجلاس‌های اوپک مهمتر از تأثیر عملی این سازمان است ولذا پرهیز از حاشیه‌سازی منفی و حفظ انسجام اوپک مطلوب‌تر بنظر می‌رسد. نهایتاً تنها در شرایطی که اوپک بحث افزایش تولید را مطرح کند مخالفت با آن مناسبتر بنظر می‌رسد که البته چنانچه ذکر شد احتمال آن بسیار ناچیز است.
